Digitale ecosystemen: samenwerken voor blijvende relevantie

Door Robbert Petterson

In een digitale netwerkeconomie draait alles om het creëren en leveren van toegevoegde waarde. Wie relevant wil blijven, moet niet alleen technologie beheersen, maar ook begrijpen hoe je met anderen samenwerkt. Robbert Petterson, Management Consultant en Product Lead Digital Business Research bij Anderson MacGyver, laat aan de hand van actuele voorbeelden zien hoe organisaties hun positie kunnen versterken in een steeds complexer speelveld.

Dat je waarde binnen een ecosysteem snel kan veranderen blijkt uit de impact van Elon Musks controversiële acties en stellingnames rond nepnieuws (al dan niet vermeend) op zijn X-platform, zijn openlijke steun aan Trump en bemoeienis met de Europese politiek. Het gevolg is een dramatische daling van de vraag naar Tesla. Terwijl de behoefte aan elektrische auto’s onverminderd groot blijft. De concurrentie speelt daar intussen dankbaar op in.

De boodschap hier is: onderschat nooit de rol van de consument en burgers. Het is cruciaal om te weten wat zij belangrijk vinden en waarderen. En die waarde lever je doorgaans niet alleen, zeker niet in een wereld van toenemende digitale vernetwerking. Je moet dus goed beeld hebben op het ecosysteem waarin je opereert. Om dat gemakkelijker te maken hebben we als Anderson MacGyver het zogeheten ValueWeb ontwikkeld, dat alle actoren en hun onderlinge relaties inzichtelijk maakt.

De diverse spelers binnen dit ValueWeb kenmerken zich door specifieke activiteiten, die in combinatie met de activiteiten van anderen als product of dienst richting de consument en eindgebruiker worden aangeboden. Zo ontstaat een in toenemende mate digitaal en dynamisch ecosysteem van klanten, partners en uiteenlopende economische en maatschappelijke stakeholders.

Om in zo’n samenwerkingsverband adequaat te kunnen meedraaien is het zaak om te bouwen aan een zogeheten Digital Enterprise. Vijf essentiële en onderling nauw verbonden bouwstenen geven zo’n moderne organisatie vorm: een onderscheidende klantervaring, een stabiele en efficiënte operationele backbone, een adequate digitale infrastructuur, gedeelde data en digitale intelligentie. Alles moet daarbij in lijn zijn met je rol en positie binnen je digitale ecosysteem. Hierbij gaat het niet alleen om de juiste technologie, maar ook om de juiste vaardigheden, het juiste leiderschap en de juiste governance. Dit maakt het bouwen aan een Digital Enterprise een strategisch vraagstuk.

Betere klantervaring

Drie voorbeelden laten zien hoe telkens één van de vijf bouwstenen de springplank vormt naar succes. Welke component van de Digital Enterprise je kiest hangt af van de specifieke context en ambities. Zo wilde een specialist in montagematerialen voor zonnepanelen voor haar Europese groeiambities de ervaring en verbinding met klanten verbeteren.

Het opereert binnen een ecosysteem van onder andere de moederfirma, financiële dienstverleners, regelgevende autoriteiten en distributeurs die op hun beurt via installateurs de markt van huiseigenaren en onroerendgoedpartijen bedienen. Met het visualiseren van dit ecosysteem kwam het bedrijf erachter dat juist de installateur de belangrijke actor is en dat daar een lange termijn relatie mee moet worden gemaakt.

Een weldoordachte digitale ‘installers journey’, op basis van klantkennis en flexibele front-end technologieën, maakt het mogelijk het traditionele distributienetwerk te passeren. De specialist zit daarmee ineens veel dichter op de eindklant – en dat kan binnen de ecosysteem-dynamiek heel belangrijk zijn.

Geïntegreerde backbone

Een internationaal opererende leasemaatschappij gooit het in strategische zin over een andere boeg. Het bedrijf wil in een transformerende automotive-sector de eerste volledig digitale ‘Car as a Service‘-aanbieder worden. Zij speelt daarmee in op de trend van eigenaarschap naar consumptie. Om dat te kunnen realiseren moest de volledige, zwaar verouderde kernapplicatie op de schop.

Het bedrijf opereert in een complex ecosysteem met brandstof- en laadpasaanbieders, de ECB als regulerende autoriteit, onderhouds- en reparatiediensten, automerken en consumenten. Als spin in dit automotive-web moet sowieso de datauitwisseling op orde zijn. Een goed direct contact met de consument gaat niet zonder de juiste klantervaring. Voor dit alles is een schaalbare, volledig geïntegreerde backbone gebouwd. Dit allesomvattende platform is uniek in de wereld en kan ‘white label’ worden vermarkt.

Een dergelijke stap vraagt om krachtig leiderschap, want bij alle vernieuwingsslagen van processen en systemen sta je voor de keuze: waar kies je voor oplossingen uit de markt, en waar wil je je als bedrijf onderscheiden? Bovendien moet je beslissen waar je lokale markten de nodige autonomie geeft en waar iedereen zich verplicht conformeert aan de wereldwijde standaard.

Energietransitie

Een lokale Europese netbeheerder staat voor de continue uitdaging om de balans tussen vraag en aanbod van elektriciteit te bewaren. In een realiteit waarbij steeds meer energie decentraal, onder andere bij de gebruiker wordt opgewekt, en een groter beroep gedaan wordt op duurzame maar onzekere bronnen als zon en wind. Intussen stijgt de vraag naar elektriciteit snel. Het huidige hoogspanningsnet, dat bestaat uit uiteenlopende assets, loopt daardoor tegen z’n grenzen aan.

Door het net met data en intelligentie voor te bereiden op de energietransitie wordt de slag naar voren gemaakt. Uit het ecosysteem van constructie- en onderhoudspartners, energieproducenten, regionale netwerkproviders en grote industriële afnemers worden grote hoeveelheden asset-data verzameld. Daarmee kan de energievraag beter worden voorspeld, evenals het onderhoud aan assets. Men kan betere keuzes maken. Bijvoorbeeld op koude dagen iets meer stroom leveren, omdat fysieke netwerkonderdelen dan minder snel oververhit kunnen raken.

Naast een modern dataplatform en een AI Competence Center is een effectieve datagovernance essentieel. Gegevens uit relevante bronnen worden via betrokken Product Teams als informatieproduct aan de businessgebruikers geleverd. Mede mogelijk gemaakt door data-gerelateerde Centers of Excellence en Platform Teams. Zo kan de balans tussen opwekking en consumptie ook bij een complexer wordende dynamiek toch worden gewaarborgd.

Sleutelrollen

Om als organisatie en leider de juiste stappen binnen een digitaal ecosysteem te kunnen zetten is een goed begrip van de wensen en belangen van alle andere betrokkenen fundamenteel. Met name consumenten, burgers en eindgebruikers spelen een sleutelrol. Onderzoek daarom hoe je daarop het beste kunt aansluiten. Houd de belangrijkste stakeholders dicht bij je, en verstevig zo als digitale onderneming je eigen positie binnen dit dynamische samenspel van actoren. Zo bouw je aan een organisatie die niet alleen meedraait in het digitale ecosysteem, maar het ook mede vormgeeft.